TNO en Jungle AI werken samen voor betere detectie cyberaanvallen op windturbines   

Fieldlab voor hernieuwbare energie 

Het SWITCH-fieldlab in Lelystad is een geavanceerde onderzoeksfaciliteit voor hernieuwbare energie, ontwikkeld door TNO en Wageningen University & Research/ACRRES. Het bestaat uit meerdere windturbines, zonnepanelen, een batterij en een waterstofelektrolyser op kW(h)-schaal. Deze opstelling maakt het mogelijk om strategieën voor netbalancering en technologieën voor cyberweerbaarheid in realistische omstandigheden te testen. Het brengt cybersecurity-experts en energiespecialisten samen om de dringende uitdaging aan te pakken: het beveiligen van onze digitale energie-infrastructuur. Digitale weerbaarheid wordt steeds belangrijker in de onderling verbonden wereld van IT (Informatie Technologie) en OT (Operationele Technologie), zoals systemen voor het op afstand monitoren en aansturen van windturbines. IT omvat systemen die gegevens verwerken, zoals computers, servers en software, terwijl OT betrekking heeft op hardware en software die fysieke apparaten, processen en gebeurtenissen in industriële omgevingen direct aansturen. Denk hierbij aan productiesystemen zoals zaagmachines, beveiligingscamera’s of toegangscontrolesystemen in een kantoorgebouw.

AI detecteert gesimuleerde cyberaanval 

Recente rapporten tonen aan dat zowel het aantal als de complexiteit van cyberaanvallen op kritieke (energie) infrastructuur in Europa toeneemt. TNO en Jungle AI werken daarom samen om de detectie van cyberaanvallen op wind- of hybride energiecentrales te verbeteren. Dit doen ze door sensordata – normaal gesproken gebruikt voor onderhoud en optimalisatie – te combineren met netwerkmonitoringdata. Om dit te realiseren voerde TNO een cyberaanval uit op het SWITCH-lab en genereerde een dataset waarin de aanval zichtbaar is in zowel sensor- als netwerkdata. Jungle AI breidde haar bestaande AI-algoritmes, oorspronkelijk ontwikkeld voor prestatieoptimalisatie en onderhoud, verder uit om te bepalen hoe deze ook kunnen worden ingezet voor de detectie van cyberaanvallen. Door de combinatie van netwerk en sensordata, krijgen TNO en Jungle AI beter inzicht in afwijkend gedrag van hybride energieparken. Zo is beter te bepalen of het gaat om een storing of een gerichte aanval, bijvoorbeeld door ransomwaregroepen of statelijke actoren.

Andere sectoren 

De projectresultaten van SWITCH als realistische OT-omgeving zijn waarschijnlijk niet alleen waardevol voor de sector hernieuwbare energie, maar ook voor andere sectoren die operationele technologie gebruiken. Denk aan de digitaliserende water-, transport- of landbouwsectoren, die allemaal kritieke OT-infrastructuur inzetten en – net als de energiesector – in toenemende mate doelwit zijn van cyberaanvallen.

Vooruitblik 

Op 18 juni organiseerden TNO en Jungle AI een evenement over cyberweerbaarheid in het SWITCH-lab in Lelystad. Het evenement, onderdeel van het innovatieproject SWITCH2CREF dat wordt gefinancierd door TKI Offshore Energy, leidde tot discussies over toekomstige uitdagingen en samenwerkingsmogelijkheden, en is volgens de experts maar de “eerste stap” in een rijtje van nodige activiteiten. Nu het project doorloopt tot augustus 2025, zijn TNO en Jungle AI actief op zoek naar nieuwe industriële partners om gezamenlijk oplossingen te ontwikkelen die de weerbaarheid van systemen voor hernieuwbare energie en andere vitale infrastructuren verder kunnen versterken.