Veel Nederlandse ondernemers zijn niet klaar voor invoering van Europese AI Act

De cijfers komen uit de KVK Omnibus-editie van juni 2025, waarvoor 651 ondernemers – zowel zzp’ers als mkb’ers – een online vragenlijst invulden over diverse onderwerpen. Met name middelgrote mkb-bedrijven (met 10 of meer medewerkers) zien de impact in: 44% verwacht gevolgen, tegenover 22% van de kleinere mkb’ers. Toch bereidt ook in deze groep bijna niemand zich actief voor. In totaal is slechts 2–3% van alle ondernemers bezig met voorbereidingen, terwijl ruim de helft aangeeft geen plannen te hebben.

Kloof tussen gebruik en kennis

Ondanks de beperkte kennis van de AI Act, maken ondernemers wel gebruik van AI-toepassingen. Drie op de tien gebruiken tools zoals ChatGPT of Microsoft Copilot, met een piek van 46% in de zakelijke dienstverlening. Een kwart verwacht dat generatieve AI belangrijk wordt voor hun bedrijf; bij middelgrote bedrijven is dat zelfs de helft. Ondernemers die de AI Act kennen, zien vaker het strategische belang van AI.

Naast het lage kennisniveau heerst er veel twijfel. Vier op de tien ondernemers weten niet of de AI Act voor hen geldt. Veel ondernemers vragen zich af of de regels op hun bedrijf van toepassing zijn, vooral zzp’ers geven aan niet te weten waar te beginnen.

Vier risiconiveaus

De wet verdeelt AI-toepassingen in vier risiconiveaus: minimaal, beperkt, hoog en onaanvaardbaar. Hoe hoger het risico, hoe strenger de eisen. Voor hoog-risico toepassingen – zoals in zorg, onderwijs, financiën of veiligheid – gelden strikte regels voor transparantie, datakwaliteit, documentatie en menselijk toezicht.

Ook gebruikers van AI-systemen zijn verantwoordelijk voor correct gebruik. Zij moeten nagaan of een toepassing onder de wet valt, afspraken maken met leveranciers, transparant zijn naar klanten (bijvoorbeeld door aan te geven dat een chatbot geen mens is) en medewerkers trainen. Vanaf 2025 gelden delen van de wet gefaseerd, vanaf 2026 volledig.

Ondernemer is eindverantwoordelijk

Voor zzp’ers en mkb’ers die generatieve AI zoals ChatGPT of Copilot gebruiken, geldt meestal een beperkt risico. Dit betekent lichte verplichtingen, vooral op het gebied van transparantie. Toch blijft de ondernemer eindverantwoordelijk, en kan de toezichthouder ingrijpen bij onjuist of onveilig gebruik.

Robert Bakker, adviseur bij KVK: “Steeds meer ondernemers gebruiken AI-tools, vaak zonder goed te weten wat de mogelijkheden en beperkingen zijn. Resultaten kunnen verouderd, onjuist of zelfs discriminerend zijn. Dat ondernemers de AI Act nog nauwelijks kennen, verbaast me niet, maar het brengt wel risico’s met zich mee – ook voor kleine bedrijven. Onveilig gebruik kan leiden tot juridische problemen, boetes of reputatieschade. KVK informeert en adviseert ondernemers hierover.”

Tijdens de KVK Ondernemersdagen op 14 en 15 november wordt in inspiratiesessies verder ingegaan op het onderwerp.