Wennink: Nederland moet miljarden investeren om welvaart te redden

Het rapport, getiteld 'De Route naar Toekomstige Welvaart', stelt dat Nederland een jaarlijkse economische groei van minimaal 1,5% tot 2,0% nodig heeft om de stijgende kosten voor onder meer zorg, pensioenen en defensie te kunnen financieren. De huidige prognose van het Centraal Planbureau (CPB) ligt met 0,5% tot 0,9% per jaar echter te laag om onze publieke voorzieningen op peil te houden.

151 tot 187 miljard dollar aan investeringen nodig

Volgens Wennink moet de toekomstige economische groei vrijwel volledig komen uit een doorbraak in de arbeidsproductiviteit. Om dit te realiseren zijn in de komende tien jaar additionele, grotendeels private investeringen nodig van minimaal 151 miljard tot 187 miljard dollar.

Het rapport benadrukt dat Nederland door een gebrek aan investeringen en een focus op lage productiviteitsgroei achterop raakt ten opzichte van technologische voorlopers als de Verenigde Staten en China. 

De focus moet daarom liggen op strategische relevantie in vier technologische domeinen die de toekomst bepalen:

Digitalisering & AI

Veiligheid & Weerbaarheid

Energie- & Klimaattechnologie

Life sciences & Biotechnologie

Uit een brede inventarisatie blijkt dat er al een investeringspotentieel van circa € 126 miljard klaarstaat in 51 concrete, publiek-private proposities binnen deze domeinen.

Randvoorwaarden: het stikstofslot en netcongestie

De grootste barrière voor deze investeringen is het gebrek aan ‘randvoorwaarden’. Bedrijven, kennisinstellingen en financiële partijen lopen vast op "structurele belemmeringen". De vier belangrijkste knelpunten zijn:

Versnelde Vergunningverlening: Het rapport pleit voor het doorbreken van het stikstofslot en het terugpakken van de nationale regie op vergunningverlening voor strategische projecten.

Toegang tot Talent: Er is een Nationale Talentagenda nodig om de tekorten aan goed geschoold personeel, met name in STEM-sectoren (wetenschap, technologie, techniek en wiskunde), op te lossen. Ook moet Nederland internationale kenniswerkers weer aantrekken.

Betaalbare en Betrouwbare Energie: Ruim 14.000 bedrijven en organisaties wachten op een elektriciteitsaansluiting door netcongestie. Wennink wil dat de netcapaciteit slimmer wordt benut en de energiemix op korte termijn wordt versterkt om de prijzen concurrerend te maken met omliggende landen.

Versterking van de Economische Infrastructuur: Er moet een nationaal plan komen om innovatie-ecosystemen (zoals Brainport Eindhoven en Leiden Bioscience Park) en mainports (Rotterdam en Schiphol) te versterken.

Nieuwe bestuursstructuur

Om de strategische keuzes daadwerkelijk te realiseren, vraagt het rapport om een nieuwe, krachtige bestuursstructuur. De minister-president moet eindverantwoordelijk worden voor het behalen van de groeidoelstellingen. Daarnaast moet er een onafhankelijke Commissaris voor Toekomstige Welvaart worden aangesteld met een wettelijk mandaat om impasses te doorbreken en projecten te versnellen.

Wennink sluit af met een dringende oproep tot actie. "De toekomst wacht niet," aldus de voormalig ASML-topman. "Laten we deze energie benutten en vandaag beginnen aan de keuzes en investeringen die ons land sterker en veerkrachtiger maken".