DNB: digitale afhankelijkheid vormt systeemrisico voor financiële sector
De Nederlandse financiële sector loopt een groeiend systeemrisico door de sterke en toenemende afhankelijkheid van een beperkt aantal niet-Europese IT-leveranciers. Dit is de kernboodschap uit een gezamenlijk rapport dat vandaag is gepubliceerd door De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
De toezichthouders waarschuwen dat deze concentratie van IT-diensten leidt tot concentratie- en systeemrisico’s, waardoor een verstoring of uitval bij slechts één leverancier de potentie heeft om grote delen van het financiële stelsel te destabiliseren.
Groeiende afhankelijkheid en geopolitieke risico's
Financiële instellingen besteden steeds meer kritieke processen uit aan externe IT-dienstverleners, zoals clouddienstverleners, softwarebedrijven en aanbieders van AI-modellen. Deze aanbieders zijn veelal afkomstig van buiten Europa.
DNB en de AFM stellen dat het 'gure geopolitieke klimaat' de risico's van deze afhankelijkheid urgent maakt. In tijden van internationale spanningen bestaat het gevaar dat statelijke actoren de controle over digitale dienstverlening misbruiken als politiek pressiemiddel.
"Zonder Europese digitale alternatieven blijft de sector kwetsbaar voor geopolitieke spanningen," aldus Steven Maijoor, voorzitter toezicht bij DNB.
Gedeelde kwetsbaarheid en concentratie
Doordat een groot aantal instellingen dezelfde aanbieders en infrastructuren gebruikt, is een situatie van gedeelde kwetsbaarheid ontstaan. Storingen, cyberincidenten of – in het ergste geval – sancties die de dienstverlening plotseling stopzetten, kunnen meerdere banken, verzekeraars en pensioenfondsen tegelijkertijd raken. De stabiliteit van het Nederlandse financiële stelsel hangt hiermee deels af van de robuustheid van deze externe, niet-Europese partijen.
Laura van Geest, bestuursvoorzitter van de AFM, benadrukt de noodzaak: "Digitale afhankelijkheid maakt onze financiële sector kwetsbaar. Alleen door Europese samenwerking en meer strategische autonomie kunnen we de weerbaarheid duurzaam versterken."
Oproep tot actie: nu en op lange termijn
Hoewel instellingen zich bewust zijn van de risico’s, dringen de toezichthouders aan op verdere actie.
- Korte termijn: Voorbereiden op ontwrichting omdat het probleem niet snel is op te lossen, roepen DNB en de AFM instellingen op zich actief voor te bereiden op disruptieve scenario’s. Dit omvat samenwerking met IT-leveranciers en andere instellingen om dreigingsscenario's te ontwikkelen, informatie uit te wisselen en ketentests uit te voeren. Instellingen moeten ook hun keuzes met betrekking tot data-soevereiniteit en veiligheid kunnen verantwoorden.
- Lange termijn: Europese Digitale Autonomie op de lange termijn moet de afhankelijkheid van niet-Europese aanbieders worden teruggedrongen door het ontwikkelen van volwaardige Europese alternatieven. Dit vraagt om oplossingen die individuele instellingen overstijgen, zoals het creëren van een sterker innovatie- en investeringsklimaat voor techbedrijven binnen Europa.
Het rapport onderstreept dat digitale veerkracht en strategische autonomie niet langer enkel IT-vraagstukken zijn, maar van cruciaal financieel-economisch en geopolitiek belang.
Meer over Financieel
Over Witold Kepinski
