EU zet in op digitale soevereiniteit met cloud en edge strategie

De wereldwijde datavolumes nemen exponentieel toe. Waar cloud computing nu nog voornamelijk plaatsvindt in grote datacenters, wordt verwacht dat in 2025 al 80% van alle data verwerkt zal worden in slimme apparaten dichter bij de gebruiker – ook wel edge computing genoemd. Deze "computing continuum" van cloud en edge is essentieel voor efficiënte dataverwerking. Energiezuinige en betrouwbare infrastructuren zijn fundamenteel voor duurzaam gebruik van deze technologieën.

De brede cloud- en edge-ambitie is verankerd in twee hoofddoelen van de EU's Digitale Decennium:

• Tegen 2030 moet 75% van de Europese bedrijven cloud-edge technologieën gebruiken.
• Tegen 2030 moeten 10.000 klimaatneutrale en zeer veilige edge-nodes in Europa zijn geïmplementeerd.

Recentste Eurostat-data van 2023 tonen aan dat 45,2% van de bedrijven clouddiensten gebruikte, een stijging van 4,2 procentpunten sinds 2021. De adoptie varieert echter sterk per bedrijfsgrootte. Het 'Edge Observatory 4 Deployment Data Report' van 2024 signaleert een groei van het aantal nodes van 498 in 2022 naar ongeveer 1.836 in 2024.

Nieuwe wetgeving en investeringen om doelen te bereiken

Om deze doelstellingen te realiseren, werkt de Commissie aan diverse maatregelen vanuit haar Europese Datastrategie, Digitale Strategie, Digitale Decennium, Industriële Strategie en digitale investeringsprogramma's.

In 2025 zal de Commissie de Cloud and AI Development Act voorstellen. Deze wet heeft als doel de datacenter capaciteit van de EU binnen 5 tot 7 jaar te verdrievoudigen en tegen 2035 volledig te voldoen aan de behoeften van Europese bedrijven en overheidsinstanties. De wet zal de inzet van datacenters stroomlijnen door geschikte locaties te identificeren en vergunningsprocessen te vereenvoudigen voor projecten die voldoen aan duurzaamheids- en innovatiecriteria. Tegelijkertijd zal de wet de groeiende energievraag aanpakken door energie-efficiëntie, innovatieve koel- en energiemanagementtechnologieën, en de integratie van datacenters in het bredere energiesysteem te bevorderen.

Ter versterking van Europa's digitale soevereiniteit in de cloudsector zal de wet samenwerken met een voorgesteld enkelvoudig EU-breed cloudbeleid voor overheidsinstanties en overheidsopdrachten. Dit moet de groei van Europese cloudproviders stimuleren en prioriteit geven aan het gebruik van zeer veilige cloudcapaciteit voor kritieke toepassingen.

Open Source

Verder zullen acties binnen de EU Datastrategie de overgang naar de edge faciliteren en interoperabele cloud- en edge-diensten ontwikkelen ter ondersteuning van gemeenschappelijke Europese dataruimtes. Initiatieven omvatten investeringen in een 'Important Project of Common European Interest (IPCEI)' en SIMPL, een open source middleware voor cloud-naar-edge federaties. Ook wordt gewerkt aan een EU Cloud Rulebook en richtlijnen voor overheidsaanbesteding van dataverwerkingsdiensten.

De Europese cybersecurityinstantie ENISA ontwikkelt een Europees cybersecurity-certificeringsschema voor clouddiensten (EUCS) om de beveiliging van data te waarborgen. De Datawet pakt vendor lock-in aan om het wisselen tussen cloudproviders te vergemakkelijken en interoperabiliteit te bevorderen. Ook zijn er twee gedragscodes voor gegevensbescherming in de cloud ontwikkeld en zorgt de Verordening inzake het vrije verkeer van niet-persoonsgebonden gegevens voor rechtszekerheid voor cloudgebruikers.

De digitale strategie richt zich ook op de duurzaamheid van cloud- en edge-computing, met als doel dat datacenters tegen 2030 klimaatneutraal en zeer energie-efficiënt zijn. Er wordt geïnvesteerd in 'multi-country projects' en grensverleggende cloud-edge technologieën via EU-financieringsprogramma's zoals Horizon Europe en DIGITAL Europe. Tot slot werkt de European Alliance on Industrial Data, Edge and Cloud aan het vormgeven van de volgende generatie veilige, koolstofarme en interoperabele cloud- en edge-diensten en infrastructuur.