Nieuw Deens voorstel over Chat Control kan rekening op meer steun
Een nieuw Deens compromis rond het Europese Chat Control-dossier krijgt voor het eerst voldoende steun van lidstaten. De verplichte Chat Controle uit eerdere versies is geschrapt, maar volgens critici blijft de kern van het systeem overeind. ‘Gedeeltelijk scannen heeft technisch én juridisch geen enkele zin.’
Het voorstel geeft platformen de optie om vrijwillig te scannen, maar legt diensten via artikel 4 wel op om ‘alle passende maatregelen’ te nemen wanneer er risico’s op misbruik zijn. Volgens tegenstanders kunnen lidstaten daarmee alsnog druk uitoefenen om scansoftware in te zetten, ook bij end-to-endversleutelde berichten. De tekst stelt dan wel dat encryptie niet mag worden verzwakt, toch vrezen experts dat risicobeperking in de praktijk zou neerkomen op rechtstreeks scannen op de toestellen.
Risicobeperking of verborgen clientsidescanning?
Ook de verplichting voor platformen om minderjarigen te identificeren blijft gevoelig. Voor privacygroepen betekent dat het einde van anonyme communicatie, iets waarvan onder meer journalisten en klokkenluiders afhankelijk zijn.
Het Europees Parlement wil nu een veel beperktere aanpak, waarbij alleen gericht en na een rechterlijk bevel mag worden gezocht naar misbruik. Toch lijkt de Raad opnieuw richting het oorspronkelijke, strengere voorstel van de Europese Commissie te bewegen. Volgens privacyjurist Matthias Dobbelaere-Welvaert is dat geen verrassing: ‘We zien hier dezelfde sluwe strategie als bij de uitrol van camera’s met gezichtsherkenning. Eerst wordt iets ingevoerd met een ‘heel specifiek doel’ voor ogen, daarna wordt die wetgeving langzaam maar zeker uitgebreid. En omdat dat in kleine stapjes gebeurt, krijg je de publieke opinie mee.’
Vrijwillig karakter, een (lege) doos van Pandora
Het dossier is weliswaar nog niet rond: eerst moeten de EU-ambassadeurs zich buigen over de tekst, daarna volgen onderhandelingen met het Parlement. Tot die tijd blijft onduidelijk hoe ver de EU wil gaan in het scannen van digitale communicatie.
‘De gesprekken hierover vinden allemaal achter gesloten deuren plaats – op zich al problematisch’, stelt Dobbelaere-Welvaert. ‘Maar wat we vernemen over het nieuwe, vrijwillige karakter van Chat Control is ronduit verontrustend. Een beetje scannen kan niet. Ofwel voer je de wetgeving in om foto’s te monitoren, ofwel niet. Criminelen kunnen anders in een mum van tijd een nieuwe, gesloten app bouwen waarop misbruikbeelden worden gedeeld.’
'Chat Control moet volledig op de schop'
Maar ook een verplicht systeem is volgens de privacy-expert geen optie. ‘Chat Control moet volledig op de schop. Naast het feit dat het een gevaarlijke eerste stap richting privacy-inbreuken vormt, zal het systeem ook de doelgroep niet raken. Men zegt dat er ‘heel veel’ misbruikbeelden via chatapps circuleren, maar niemand weet hoeveel. De echte handel van kindermisbruikbeelden zit op het Tor-netwerk en het darkweb.’
Dobbelaere-Welvaert pleit dan ook voor een heel andere aanpak: ‘Investeer dat geld voor dure en potentieel gevaarlijke scansoftware liever in politiediensten die onderbemand zijn. Daar pak je misbruik echt aan – niet met symptoombestrijding waarmee je geen enkele pedofiel vangt, behalve misschien een enkeling die zijn weg nog niet goed kent.’
In samenwerking met Data News
