De pijnlijke waarheid over de Europese AI-ambities
De cijfers liegen niet, en ze schilderen een somber beeld voor de technologische toekomst van Europa. Met slechts 6% van de wereldwijde durfkapitaalinvesteringen in Artificial Intelligence (AI) en amper 5% van de wereldwijde AI-rekenkracht, dreigt het Europese continent irrelevant te worden in de belangrijkste technologische revolutie van deze eeuw. Dat is de harde conclusie van analist Richard Windsor in een nieuwe publicatie van telecom-onderzoeksbureau Strand Consult.
Al 28 jaar houdt Strand Consult de vinger aan de pols van de telecommunicatie- en technologiesector. Het bureau, bekend om zijn onverbloemde analyses en het voorspellen van markttrends, biedt via zijn platform ‘Telecom Expert Voices’ een podium aan onafhankelijke denkers. De nieuwste bijdrage van Richard Windsor, oprichter van Radio Free Mobile en voormalig technologiespecialist bij Nomura Securities, klinkt als een noodklok voor Europese beleidsmakers.
De harde cijfers: Een onoverbrugbare kloof?
De bevindingen die Windsor presenteert, gebaseerd op data van Dealroom.co en Epoch.ai, tonen een Europa dat niet alleen achterloopt, maar de aansluiting volledig dreigt te verliezen.
De verhoudingen zijn scheef:
- Venture Capital: De 27 EU-lidstaten zijn in 2025 goed voor slechts 6% van alle wereldwijde durfkapitaalinvesteringen in AI. Ter vergelijking: de Verenigde Staten nemen 81% van deze investeringen voor hun rekening.
- Rekenkracht (Compute): Als het gaat om de fysieke infrastructuur die nodig is om AI-modellen te trainen en te draaien, bevindt slechts 5% van de wereldwijde capaciteit zich binnen de EU. De VS bezit 69%.
"De EU loopt ver achter op de VS en China, zowel wat betreft de uitrol als de relevantie in AI," stelt Windsor. "In de tijd die de EU nodig had om te besluiten regels uit te stellen in plaats van ze te veranderen, heeft de industrie biljoenen dollars geïnvesteerd in AI-rekenkracht en hebben de Chinezen de open-source markt overgenomen."
De 'AI Act': Goede bedoelingen, averechts effect
De kern van het probleem ligt volgens de analyse niet in een gebrek aan talent of wilskracht bij Europese ondernemers, maar in een vijandig regelgevend klimaat. De Europese AI Act, bedoeld om burgers te beschermen en ethische kaders te scheppen, lijkt in de praktijk te werken als een investeringsstop.
Windsor wijst op een pijnlijke ironie: de strenge regels voor "hoog risico" AI-systemen – waaronder vrijwel alle grote taalmodellen (LLMs) vallen – leggen verplichtingen op aan ontwikkelaars die in de praktijk onhaalbaar blijken.
Hoewel de EU recentelijk heeft besloten de volledige implementatie van deze regels uit te stellen van augustus 2026 naar december 2027, noemt Windsor dit "gepruts in de marge". Het uitstel wordt gezien als een erkenning dat de regels te ver gingen, maar het lost het fundamentele probleem niet op.
"Het probleem voor Europa is dat het uitstellen van de implementatie niets doet voor iemand die overweegt in Europa te investeren," analyseert Windsor. "De onzekerheid over de regelgeving is niet veranderd. Hoe meer Europa aarzelt, hoe meer startups en ondernemers zullen besluiten zich elders te vestigen."
VivaTech en de kloof tussen woord en daad
De analyse haalt pijnlijk aan hoe groot het verschil is tussen de politieke retoriek en de realiteit. Tijdens de VivaTech-beurs in juni 2025 sprak de politieke elite, samen met bedrijven als Nvidia en Mistral, nog grote woorden over de Europese ambities. Echter, volgens Windsor, die sprak met diverse EU-beleidsmakers, geven velen achter gesloten deuren toe dat de AI Act de uitrol van innovatie schaadt.
De boodschap die de private sector nu ontvangt vanuit Brussel wordt door Windsor als volgt samengevat: "Als je iets met AI wilt doen, doe het dan niet hier."
De winnaars: VS en het Midden-Oosten
Terwijl Europa worstelt met bureaucratie, staan andere regio's klaar om de vruchten te plukken. De Verenigde Staten blijven de onbetwiste magneet voor talent en kapitaal. Daarnaast wijst Windsor op een opvallende, opkomende speler: het Midden-Oosten.
Met voldoende ruimte, financiële middelen en, cruciaal voor AI-datacenters, goedkope energie, positioneert het Midden-Oosten zich als een aantrekkelijk alternatief direct aan de Europese voordeur. De regio bouwt in rap tempo de infrastructuur die nodig is voor bedrijven die in Europa tegen muren oplopen.
Conclusie: Een herhaling van de geschiedenis?
Strand Consult en Windsor waarschuwen dat Europa op het punt staat een historische fout te herhalen. Eerder verloor het continent zijn leidende positie in de telecomindustrie door vergelijkbare regelgevende misstappen.
De conclusie van het rapport is helder: als er niet heel snel duidelijkheid en een ondernemersvriendelijker klimaat komt, zal de AI-revolutie aan Europa voorbijgaan. Het uitstel van de regels tot 2027 is geen oplossing, maar slechts een verlenging van de onzekerheid. Voor een continent dat economisch concurrerend wil blijven, is 5% van de wereldwijde rekenkracht simpelweg niet genoeg.
