Gartner belicht toekomst van analytics in het tijdperk van Gen-AI: meer dan visualisaties

Long ging verder dan de geijkte toepassingen van generatieve AI, zoals het creëren van visualisaties en dashboards. Hij voorspelt een toekomst waarin AI een veel prominentere rol speelt in beslissingsondersteunende systemen, tot aan het punt van autonome besluitvorming. Hoewel dit niet betekent dat de menselijke factor volledig verdwijnt, zal een significant deel van onze beslissingen in de toekomst autonoom genomen worden.

De ontwikkeling van generatieve AI is volgens Long opmerkelijk. De technologie wordt steeds perceptiever, verbetert continu haar leervermogen, redeneert beter, synthetiseert informatie effectiever, creëert alternatieven en stelt acties voor die door zowel mensen als AI-agents kunnen worden uitgevoerd. Gartner voorspelt dat in 2027 de huidige augmented analytics-mogelijkheden zullen evolueren naar autonome platforms die bijna 20% van onze bedrijfsprocessen zullen beheren.

De evolutie naar Perceptieve Analytics

Long schetste de evolutie van analytics, van beschrijvend (wat is er gebeurd?) via diagnostisch (waarom is het gebeurd?), predictief (wat zou er kunnen gebeuren?) en prescriptief (wat moeten we doen?) naar een vijfde dimensie: perceptieve analytics. Deze nieuwe vorm van analytics gaat verder dan het analyseren van gestructureerde data en omarmt multi-modale data uit diverse bronnen. Generatieve AI speelt hierbij een cruciale rol door het eenvoudiger te maken om deze diverse datatypen te combineren en verschillende analytische methoden toe te passen.

In perceptieve analytics wordt de brug tussen analytische technieken en beslissingen en acties overspannen door zowel mensen als AI-agents, afhankelijk van het gewenste niveau van autonomie. Dit stelt organisaties in staat om niet alleen te leren van het verleden, uitkomsten te voorspellen en het heden vorm te geven, maar ook om te optimaliseren voor de toekomst in een continue, iteratieve cyclus. Perceptieve analytics analyseert proactief situaties, identificeert patronen, voorspelt uitkomsten en informeert AI-agents over de volgende beste actie. Dit resulteert in betere en snellere beslissingen.

De impact op besluitvorming en platforms

De opkomst van perceptieve analytics zal een significante impact hebben op de besluitvormingsprocessen binnen organisaties. De verschuiving zal gaan van geïsoleerde taken en processen naar proactieve acties die steeds meer geïntegreerd en afgestemd zijn op de organisatiedoelstellingen. Statische tools en modellen zullen evolueren naar geconvergeerde, agile en proactieve ecosystemen. Dit zal de manier waarop organisaties hun data- en analyticsomgevingen aanschaffen en moderniseren fundamenteel veranderen. Traditionele, statische rapporten en dashboards zullen plaatsmaken voor inzichten die geleverd worden waar en wanneer gebruikers ze nodig hebben, waardoor analytics steeds meer onzichtbaar en geïntegreerd in de workflow wordt.

Een cruciale enabler van perceptieve analytics is agentic analytics, het gebruik van AI-agents gedurende het hele data-analyseproces. Dit is een evolutie van augmented analytics, waarbij agents op verschillende niveaus van autonomie taken kunnen uitvoeren en inzichten kunnen leveren om specifieke organisatiedoelen te ondersteunen. Generatieve AI en AI-agents zijn hierbij nauw met elkaar verbonden: generatieve AI levert de technieken om nieuwe artefacten te creëren (tekst, afbeeldingen, code, dashboards, synthetische data), terwijl AI-agents deze technieken gebruiken om context te interpreteren, beslissingen te nemen en acties te ondernemen om specifieke doelen te bereiken.

Van geïsoleerde metrics naar geoptimaliseerde actie

Perceptieve analytics helpt organisaties om weg te bewegen van een focus op geïsoleerde metrics naar een systemische benadering die patronen, relaties en dynamieken begrijpt die de lange termijnresultaten beïnvloeden. Beslissingen zullen steeds vaker augmented of geautomatiseerd worden door meerdere domeinspecifieke agents die met elkaar en met mensen kunnen interageren om cruciale vragen te beantwoorden op basis van de prestaties van de organisatie. Dit leidt tot ongekende samenwerking en aanpassingsvermogen.

Long benadrukte dat de menselijke rol in dit landschap niet verdwijnt. Analytics is en blijft een teamsport, en AI-agents worden een nieuw lid van dat team. Ze helpen de samenwerking tussen verschillende teams en domeinen te bevorderen op een meer geconnecteerde en geautomatiseerde manier.

De noodzakelijke fundamenten en implementatie

Voor de implementatie van perceptieve analytics zijn enkele fundamenten essentieel: goed gedefinieerde, multi-modale databronnen, heldere metadata, semantische en metric layers die de bedrijfslogica definiëren, en multi-modale endpoints voor data-consumptie. Governance en AI-agents vormen de overkoepelende lagen die alle activiteiten orkestreren binnen gedefinieerde regels.

Long wees erop dat verschillende vendors uiteenlopende benaderingen zullen hanteren voor de implementatie van deze mogelijkheden, waardoor het onwaarschijnlijk is dat één enkele vendor aan alle specifieke eisen zal voldoen. AI en AI-agents zullen vanuit diverse hoeken komen: ingebed in applicaties, via afdelingsspecifieke tools en door interne ontwikkeling.

Een actieplan voor de toekomst

Long sloot af met een actieplan voor organisaties, onderverdeeld in de korte, middellange en lange termijn. Hij adviseerde om de nieuwe mogelijkheden van bestaande vendors te verkennen, proof-of-concepts uit te voeren met focus op een datafundament voor AI, een communicatieplan op te zetten om de waarde van AI te benadrukken, data literacy-programma's uit te breiden met AI-fundamentals, de R&D-roadmaps aan te passen om perceptieve analytics te integreren, een AI-ready multi-modale data fabric te creëren en de transitie van traditionele self-service naar AI-gedreven inzichten te starten.

De toekomst van analytics is multi-modaal, perceptief en sterk agent-gedreven, concludeerde Long. Het zal overal aanwezig zijn en niet alleen de beslissingen die we nemen veranderen, maar ook de uitvoering van de daaropvolgende acties. En die toekomst begint nu.