Microsoft sluit e-mail ICC af op last van VS: Nederland keurt sancties af

Hoewel het kabinet de specifieke berichtgeving over de afsluiting van de e-mail niet wil bevestigen of ontkennen, benadrukt het dat het werk van het ICC essentieel is in de strijd tegen straffeloosheid en dat het Hof zijn mandaat zonder belemmeringen moet kunnen uitvoeren. De sancties tegen de hoofdaanklager en vier rechters van het Hof hebben volgens het kabinet impact op het onafhankelijk functioneren van het Hof.

Tegelijkertijd erkent het kabinet de rechtsmacht die de Verenigde Staten heeft over Amerikaanse bedrijven. Het is aan Amerikaanse bedrijven zelf om te bepalen hoe zij omgaan met sanctiewetgeving in hun eigen land.

Nederland is op verschillende niveaus in gesprek met de VS om de effecten van de sancties tegen de ambtsdragers van het Hof zoveel mogelijk te beperken. Zo heeft de minister van Buitenlandse Zaken recentelijk de Nederlandse zorgen over de sancties onder de aandacht gebracht bij de Amerikaanse Secretary of State Rubio. Naar aanleiding van de recente uitbreiding van de sanctielijst van de VS met vier rechters van het Hof, is de Amerikaanse tijdelijk zaakgelastigde uitgenodigd op het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Tijdens dit gesprek heeft Nederland aangegeven de sancties af te keuren en pal achter het Hof te staan.

Overcompliance

Naast de diplomatieke inspanningen staat Nederland ook in contact met het Nederlandse bedrijfsleven om "overcompliance" (verder gaan dan de sancties vereisen) te voorkomen. Vanwege vertrouwelijkheid kan er echter niet in detail worden getreden over de inhoud van deze gesprekken.

Als gastland van het ICC heeft Nederland specifieke verplichtingen om het Hof te faciliteren in de onafhankelijke uitoefening van zijn werkzaamheden, vastgelegd in het Zetelverdrag. Nederland staat in regelmatig contact met het Hof over hun zorgen ten aanzien van de sancties. Het kabinet benadrukt echter dat de verantwoordelijkheid voor het onbelemmerd functioneren van het Hof niet alleen bij Nederland ligt, maar bij alle 125 verdragspartijen. Nederland blijft andere verdragspartijen, zowel in EU-verband als bilateraal, oproepen om een actieve rol te spelen bij het mitigeren van de sancties.

Wat betreft de bredere implicaties van dergelijke maatregelen voor andere (overheids)organisaties die gebruikmaken van Amerikaanse digitale diensten, erkent het kabinet dat afhankelijkheid van een klein aantal tech-aanbieders risico's met zich meebrengt voor onder andere de concurrentiepositie, digitale open strategische autonomie en continuïteit van dienstverlening. Er is momenteel geen sprake van een ernstige uitholling van de democratie en haar instituties, maar digitale afhankelijkheden kunnen wel het digitaal functioneren van instituties raken.

Digitale autonomie

Het kabinet besteedt uitgebreid aandacht aan het thema digitale autonomie en een visie hiervoor voor de overheid wordt medio dit jaar verwacht. Hoewel volledige digitale autonomie onmogelijk en onwenselijk wordt geacht, wordt strategischer gekeken naar digitale technologieën en risicovolle afhankelijkheden. Zo wordt onderzocht of er voor bepaalde diensten een soevereine overheidscloud kan worden opgezet. Het afbouwen van dergelijke afhankelijkheden is een traject van jaren