Nederlandse gebruikers moeten van rechter Facebook en Instagram zonder algoritmes kunnen gebruiken

Dat heeft de rechter bepaald in een kort geding dat digitale mensenrechtenorganisatie Bits of Freedom tegen het techbedrijf aanspande. Bits of Freedom stelde dat Meta in strijd handelt met de Digital Services Act (DSA), Europese wetgeving die gebruikers meer controle moet geven over de informatie die zij op online platformen te zien krijgen. Volgens de organisatie belemmert het ontbreken van een duurzame keuze voor een chronologische tijdlijn de autonomie van gebruikers, met name voor jongeren die sociale media als belangrijke nieuwsbron gebruiken.

Autonomie, keuzevrijheid en controle

De rechter oordeelde dat Meta’s huidige systeem, waarbij gebruikers telkens opnieuw moeten kiezen voor een niet-gepersonaliseerde tijdlijn, indruist tegen de doelen van de DSA. In de uitspraak staat onder meer dat 'een niet-persistense keuzemogelijkheid voor een aanbevelingssysteem haaks staat op het doel dat met de DSA wordt gediend, namelijk dat gebruikers daadwerkelijk autonomie, keuzevrijheid en controle krijgen over de wijze waarop informatie aan hen wordt gepresenteerd'.

Daarnaast concludeerde de rechter dat het ontwerp van Meta’s platform 'een wezenlijke verstoring vormt van de autonomie van de gebruikers van Facebook en Instagram'. Het bedrijf moet haar apps aanpassen, zodat de gekozen tijdlijninstelling behouden blijft – ook als gebruikers naar een andere sectie navigeren of de app herstarten.

'Meta moet de keuze van de gebruiker respecteren'

“We zijn blij dat de rechter nu duidelijk maakt dat Meta de keuze van de gebruiker moet respecteren," zegt Maartje Knaap, woordvoerder bij Bits of Freedom. “Het is namelijk absoluut onacceptabel dat een paar Amerikaanse tech‑miljardairs bepalen hoe wij de wereld zien. Die machtsconcentratie vormt een risico voor onze democratie. Tegelijkertijd is het jammer dat we de rechter nodig hebben om ervoor te zorgen dat Meta zich aan de wet houdt.”

“Deze uitspraak laat zien dat Meta niet onschendbaar is,” vervolgt Maartje Knaap. “Maar we zijn ook realistisch. Dit is een druppel op een gloeiende plaat. Er is nog zoveel meer nodig. We hopen daarom dat de uitspraak een hart onder de riem is voor alle individuen, organisaties in het maatschappelijk middenveld, toezichthouders en wetgevers wereldwijd die macht van Meta proberen in te perken. Zo maken we een vuist tegen het enorm machtige Meta.”

De uitspraak is alleen van toepassing op Nederland.