Werkgevers missen kennis over verzuim
Nederlandse werkgevers hebben nauwelijks inzicht in het verzuim binnen hun bedrijven, en de redenen van dat verzuim. Ook zijn ze lang niet altijd op de hoogte van hun rechten en plichten bij ziekteverzuim. Dit zijn enkele van de opvallende conclusies uit een live-survey onder vijftig leiders uit bedrijfsleven, beleid en innovatie tijdens een bijeenkomst van Colbe, het Europese netwerk van specialisten op het gebied van gezondheid en welzijn en HRtech-bedrijf TrueTribe. Maar liefst 90% van de deelnemers onderschrijft dat werkgevers onvoldoende zijn toegerust om effectief met verzuim om te gaan.
Tijdens de bijenkomst werd gesproken over hoe een duurzaam werk-ecosysteem kan worden gecreëerd voor werknemers en werkgevers. Iedereen is het erover eens dat welzijn momenteel een onderschatte rol speelt, en dat er anders moet worden gekeken naar de relatie tussen verzuim en welzijn. Hoewel het van oudsher een HR-onderwerp is, is het tegenwoordig vooral een strategisch vraagstuk dat volgens de meerderheid thuishoort in de board.
De survey en de gesprekken aan tafel bevestigden het beeld dat door de sprekers werd geschetst: het huidige systeem van verzuim en inzetbaarheid piept en kraakt. Bas Tomassen, CEO van Colbe, riep op om verder te kijken dan de gebruikelijke interventies. Waar veel bedrijven mentale gezondheid aanpakken via webinars of coaching, pleitte hij voor een fundamenteel gesprek over het systeem achter het werk zelf. “Het echte gesprek moet gaan over het systeem zelf; over hoe de overheid, leiders en managers de randvoorwaarden kunnen veranderen waarin mensen werken. De huidige regelgeving, zoals twee jaar doorbetaling bij ziekte, mag herzien worden, maar dit is iets wat niet bij de overheid alleen moet liggen. Mensgericht leiderschap is minstens zo belangrijk om deze hoognodige verandering in gang te zetten.”
Van data naar dialoog
Niet de regels, maar de relatie tussen leidinggevende en medewerker bepaalt of iemand gezond kan werken. Verzuim is geen vraagstuk voor de bedrijfsarts, maar gaat de hele organisatie aan. Data kan daar een belangrijke rol in spelen. Met data-inzichten voor werkgevers en snelle hulp voor medewerkers op het gebied van vitaliteit, gezondheid en ontwikkeling, kan verzuim worden voorkomen doordat men eerder kan ingrijpen.
Mayke Nagtegaal, CEO van TrueTribe, ziet de kracht van data dagelijks: “Juist arbodiensten hebben veel data over bedrijfsgezondheidsvraagstukken. Dit wordt echter nauwelijks benut. Wij zetten deze data steeds vaker in om met waardevolle inzichten belangrijke beslissingen te kunnen nemen. Verzuim is data waar je van kan leren. Waar maak je het verschil, op welke knop moet je drukken?”
Een integrale aanpak kan van werk weer een plek maken waar iedereen zich thuis voelt en betekenis ervaart. De data biedt aanleiding voor gesprek, iets wat juist veel werkgevers momenteel niet doen. Meer dan de helft van de respondenten geeft aan zelden naar de achtergrond van verzuim te vragen, of ze besteden de zorg uit zonder zelf navraag te doen of er wellicht patronen zijn.
Nagtegaal: “De data kan veel vertellen en heeft een waarschuwende werking. Maar om het maximale eruit te halen, moet je wel het gesprek aangaan. Zit iemand thuis omdat er stevige griep rondgaat, of is er sprake van ontevredenheid of een lastige familie-aangelegenheid? Als je het niet weet, kun je er niet op sturen. Een verzuim gaat lang niet altijd over ziekte, en in een dialoog kun je daar achter komen, en is het vaak nog anders op te lossen ook.”
Een systeem dat vastloopt
Volgens de aanwezigen moet niet alleen naar de werkvloer worden gekeken, maar ook naar het grotere systeem van werkend Nederland. Verzuim is geen individueel probleem, maar moet worden gezien als een signaal van iets structureels: een systeem waarin regels, prikkels en verwachtingen niet altijd in balans zijn. Zo is Nederland een van de weinige landen waar werkgevers twee jaar loon moeten doorbetalen bij ziekte een regeling die volgens veel aanwezigen goed bedoeld is, maar inmiddels haar doel voorbijschiet.
Tegelijkertijd klonk er optimisme: andere landen laten zien dat het anders kan. In Denemarken, waar ziekteverzuim korter wordt doorbetaald maar re-integratie sneller en flexibeler verloopt, blijken werkgevers én werknemers meer verantwoordelijkheid te nemen waarmee er letterlijk een gezonder werkecosysteem ontstaat.
Drie richtingen voor vooruitgang
Naast aangepaste regelgeving, concludeerden de bedrijfsleiders en specialisten dan ook drie duidelijke prioriteiten voor verandering:
- Een geïntegreerde aanpak van wellbeing, waarin mentale, fysieke en sociale gezondheid samenkomen.
- Meer maatwerk en personalisatie in de begeleiding van medewerkers.
- Sterker leiderschap en betere gespreksvaardigheden bij managers.
Deze punten vormen samen de blauwdruk voor een nieuw type organisaties: mensgericht, wendbaar en toekomstbestendig.
