'Kiezers moeten hun stem niet door AI laten bepalen'
Kiezers die hun politieke keuzes baseren op adviezen van AI-chatbots of losse berichten op sociale media lopen een reëel risico om misleid te worden. AI-chatbots zoals ChatGPT of Gemini bevelen vaak dezelfde partijen aan, zonder duidelijk te maken op basis waarvan. Tegelijkertijd ondermijnen desinformatieve posts op sociale media het publieke debat. Kiezers moeten zich daarom beroepen op betrouwbare bronnen om tot een weloverwogen stemkeuze te komen.
AI mist het vermogen om verkiezingsprogramma’s breed, actueel en afgewogen te analyseren. Toch raadplegen mensen deze systemen steeds vaker, ook bij het bepalen van hun politieke voorkeur. Daarmee geven ze onbewust ruimte aan beïnvloeding door ondoorzichtige algoritmes of partijen met een verborgen agenda. Juist twijfelende kiezers zijn daardoor extra vatbaar voor sturing.
Ook op sociale media circuleren berichten die niet bedoeld zijn om te informeren, maar om te manipuleren. Het onderscheid tussen feit en framing vervaagt. Kritisch burgerschap vraagt daarom niet alleen om factchecking, maar vooral om reflectie: wie heeft dit bericht gemaakt, met welk doel en voor wiens belang?
De oplossing ligt in bewustwording én in het gebruik van onafhankelijke hulpmiddelen. Mensen moeten de websites van politieke partijen bezoeken om hun verkiezingsprogramma's te raadplegen en zo hun standpunten rechtstreeks te kunnen beoordelen. Maak gebruik van transparante stemhulpen zoals StemWijzer of Kieskompas, die zijn ontworpen om partijstandpunten objectief te vergelijken. Die betrouwbaarheid ontbreekt bij commerciële AI- en socialmediaplatforms, die niet zijn gemaakt om de democratie te dienen.
Als deze trend zich doorzet, wordt de manipulatie van kiezers door AI steeds subtieler en effectiever. Democratie vraagt om bewuste keuzes – geen ingegeven suggesties.
Door: Dr. Martin J. Krämer, CISO Advisor, KnowBe4
