Gartner: Ontslagrondes kunnen rendement van aandeelhouders aantasten

Hiervoor waarschuwt marktonderzoeker Gartner. "Gezien de hogere kapitaalkosten, de hernieuwde focus van investeerders op winstgevende groei en de wijdverbreide voorspellingen van een wereldwijde recessie, vragen CEO's hun CFO's om kosten te verlagen", zegt Vaughan Archer, senior director, onderzoek en advies in de Gartner Finance-praktijk. "In veel opmerkelijke leidende bedrijven, met name in de technologie sector, detailhandel en financiële dienstverlening, neemt dit de vorm aan van ontslagen."

Ontslagen brengen kosten met zich mee

“Het eerste dat moet worden onderkend is dat ontslagen directe kosten met zich meebrengen, aangezien een bedrijf zich moet reorganiseren rond een kleinere groep werknemers en doorgaans dure ontslagvergoedingen moet betalen. Daarna ziet een bedrijf waarschijnlijk een toename van zowel het inhuren van dure aannemers als een vraag om hogere vergoedingen vanuit het resterende personeel, die nu onder een grotere last staan.”

Aangezien personeel voor de meeste organisaties een belangrijke kostenfactor is, is het niet verwonderlijk dat bedrijfsleiders op dit vlak naar bezuinigingen zoeken indien zij de kosten moeten beheersen in een onzekere zakelijke omgeving. Uit een recente analyse van Gartner blijkt echter dat verwachte besparingen binnen drie jaar vaak teniet worden gedaan door de onvoorziene gevolgen van ontslagen en in veel gevallen nadelig kunnen zijn voor het aandeelhoudersrendement op de lange termijn (zie figuur 1).

Afbeelding 1: Hoe onverwachte gevolgen van ontslag kostenbesparingen kunnen ondermijnen

Bron: Gartner (mei 2023)

Vicieuze cirkel van personeelsverloop ligt op de loer

Veel bedrijven zien dat eventuele kostenbesparingen door ontslagen worden uitgehold. Ook lopen bedrijven het risico in een vicieuze cirkel van personeelsverloop terecht te komen, gedreven door overbelast personeel en een lager moreel. Bovendien slaat de conjunctuurcyclus op een gegeven moment op, en moeten bedrijven het personeelsbestand hoe dan ook opnieuw aannemen. Gartner waarschuwt dat zij hierbij waarschijnlijk hogere tarieven dan voorheen het geval was bij ontslagen werknemers.

"In de meer negatieve scenario's schaden de hier beschreven factoren ook de groei van bestaande en nieuwe bedrijven, en uiteindelijk zal een bedrijf zijn klanten beginnen te verliezen", aldus Archer. “Niets van dit alles is bevorderlijk voor aandeelhouderswinsten op de lange termijn. CFO's moeten cross-functioneel samenwerken met collega's op het gebied van HR, werving, verkoop en service om ervoor te zorgen dat ze de potentiële kosten van ontslagen goed kunnen verantwoorden.'

Alternatieven voor ontslagen

Om haar klanten te helpen alternatieven voor ontslagen te vinden, hebben Gartner-experts tien alternatieve manieren geïdentificeerd om de personeelskosten te verlagen.

1. Vrijwillige vermindering van uren: Veel werknemers nemen bereidwillig een vermindering van de uren en een overeenkomstig lager loon aan.

2. Interne herplaatsing: Het is waarschijnlijk dat, zelfs als het personeelsbestand moet worden ingekrompen, er elders in het bedrijf vraag zal zijn naar overdraagbare vaardigheden.

3. Verlaag de beloning van leidinggevenden: Het ontslaan van personeel terwijl de beloning van leidinggevenden niet binnen de perken wordt gehouden, schaadt waarschijnlijk het moreel van het personeel en de bredere reputatie van een bedrijf.

4. Vierdaagse werkweek: Dit gaat niet over loonsverlaging, maar kan de loongroei en het personeelsverloop beheersen. Zo vinden werknemers een betere balans tussen werk en privé en kennen een hogere productiviteit naarmate burn-out-gerelateerde klachten verminderen.

5. Werken op afstand: Vergelijkbaar met een vierdaagse werkweek bevordert dit een betere balans tussen werk en privéleven. Ook kan het de vastgoedkosten in de loop van de tijd verlagen.

6. Vrijwillig verlof: Uitgebreid onbetaald verlof (meestal drie tot 18 maanden) met begripvol personeel, dat terugkeert wanneer de omstandigheden verbeteren.

7. Organisatiebrede loonsverlagingen: Alle personeelssalarissen worden verlaagd met een gelijk percentage.

8. Wervingsstop: Nieuwe aanwervingen worden geval per geval goedgekeurd door de financiële afdeling.

9. Sabbatical: Mogelijkheid voor werknemers om een professionele interesse na te streven die nog steeds bijdraagt aan het bedrijf. Werknemers hoeven niet te worden betaald, al kan gedeeltelijke betaling een optie zijn afhankelijk van de organisatie.

10. Bezuinigingen op secundaire arbeidsvoorwaarden: Schrap secundaire arbeidsvoorwaarden op basis van een kosten- en effectbeoordeling.

Klanten van Gartner kunnen meer lezen in: 'Considering Layoffs? Several Alternatives Could Be Better for Shareholder Returns'. Deze omvat onder meer Gartner's nieuwe evaluatie van de veerkracht van personeelsreductie die CFO's kunnen gebruiken om te beoordelen of divisies, functies of teams goede kandidaten zijn voor ontslagen op basis van vier organisatorische en twee branchefactoren. Wie geen klant is bij Gartner kan meer lezen in 'Recession Playbook for CFO's' of de webinar 'The Gartner CFO Playbook for Inflation, Recession, and a Tight Labour Market' bekijken.