Boete voor bunq B.V. wegens onvoldoende cliëntenonderzoek

DNB meldt: ‘De aanpak van witwassen heeft prioriteit bij de overheid, omdat het van groot belang is voor de effectieve bestrijding van allerlei vormen van ernstige criminaliteit. Het versluieren van de criminele herkomst van opbrengsten van misdrijven stelt daders van deze misdrijven in staat om buiten het zicht en bereik van de opsporingsinstanties te blijven en ongestoord van het vergaarde vermogen te genieten. De Wet ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering (Wwft) heeft als doel dat ons financiële stelsel niet wordt misbruikt voor witwassen en terrorismefinanciering. Banken fungeren op grond van deze wet als poortwachters en zijn verplicht tot het uitvoeren van anti-witwascontroles. Dat betekent dat banken dienen te weten wie hun cliënt is, waar het geld van de cliënt vandaan komt en wat de cliënt met het financiële product, bijvoorbeeld een bankrekening, gaat doen. Als cliënten eenmaal geaccepteerd zijn, moet de bank hen doorlopend monitoren en ongebruikelijke transacties melden bij de overheid (Financial Intelligence Unit, FIU-NL) zodat opsporingsdiensten verdachte transacties verder kunnen onderzoeken. Banken mogen dit onderzoek risicogebaseerd uitvoeren, dat wil zeggen dat bij cliënten met een hoog risico meer onderzoek zal moeten worden gedaan dan bij cliënten met een laag risico.

Overtreding

DNB heeft onderzoek gedaan naar de wijze waarop de naleving van de Wwft is vormgegeven bij bunq. Als onderdeel van het onderzoek heeft DNB beoordeeld hoe bunq haar risico’s op het faciliteren van witwassen en financieren van terrorisme analyseert en beoordeelt. Daarnaast zijn cliëntendossiers en transactiemonitoring-alerts horend bij deze dossiers onderzocht. Ten slotte zijn interviews met relevante betrokkenen van de bank gehouden.

Uit de onderzochte hoogrisicodossiers is gebleken dat bunq daarin tekortschoot in de opvolging van alerts uit haar transactiemonitoring. Hierdoor werden signalen van mogelijke financiële criminaliteit niet of onvoldoende diepgaand onderzocht. Daarnaast kon bunq niet aantonen waarom transacties met vergelijkbare kenmerken in het ene geval wél en in het andere geval níet werden gemeld bij FIU-NL. Daardoor bestond het risico dat ongebruikelijke transacties niet of te laat werden opgemerkt en niet of niet tijdig werden gemeld. Tekortkomingen in transactiemonitoring kunnen ertoe leiden dat criminele geldstromen ongehinderd doorgaan.

In de vier dossiers waarop de bestuurlijke boete van DNB is gebaseerd, heeft bunq dus een gebrekkige voortdurende controle uitgeoefend. bunq had onvoldoende zicht op de cliënten en hun transacties. Gezien de ernst en omvang van de tekortkomingen in deze dossiers acht DNB de opgelegde boete noodzakelijk en passend.

Boete vanwege de ernst van de gemaakte fouten

DNB heeft in de periode van 2018 tot en met 2023 meerdere onderzoeken uitgevoerd bij bunq naar de naleving van de Wwft. Tijdens deze onderzoeken heeft DNB diverse overtredingen van de Wwft vastgesteld, die bij herhaling ernstig en verwijtbaar bleken te zijn. DNB heeft daarom eerder al handhavend opgetreden, onder meer met een boete. Dit heeft echter niet geleid tot het duurzaam naleven van de Wwft door bunq. De instelling heeft na de eerdere onderzoeken van DNB onvoldoende voortgang geboekt in de naleving van haar wettelijke verplichtingen in het kader van de Wwft. DNB rekent bunq de huidige overtreding van artikel 3, lid 2, sub d van de Wwft dan ook zwaar aan en kiest ervoor om deze overtreding punitief te bestraffen.

De handhavingsaanpak van DNB is primair gericht op naleving van de wet. Daarnaast geldt dat hoe ernstiger en verwijtbaarder de overtreding is, hoe eerder DNB een boete oplegt. Dit is maatwerk. Verder geldt dat rekening is gehouden met de omvang en draagkracht van bunq. Bovendien is in het voordeel van bunq meegewogen dat de bank na het meest recente onderzoek van DNB een herstelprogramma om de gesignaleerde tekortkomingen te adresseren heeft afgerond.

Bezwaar

bunq heeft bezwaar gemaakt tegen het boetebesluit. De bezwaarprocedure loopt nog.’